پارگی رباط صلیبی
در صورت پارگی رباط صلیبی زانو ، محدودیت دامنه حرکت مفصل زانو اتفاق خواهد افتاد و در نتیجه عدم توان حرکت و چرخاندن زانو را به دنبال خواهد داشت. ویژگی اصلی رباط های زانو مقاومت در برابر کشیده شدن می باشد ، لذا در صورت وارد آمدن آسیب به این ناحیه منجر به عدم ثبات مفصل زانو خواهند شد. در این شرایط می توانید به دکتر امیر فرزام پور بهترین متخصص طب فیزیکی در کرج مراجعه نموده و تحت نظر ایشان به نحو احسن درمان شوید.
انواع رباط زانو
زانو از چهار رباط اصلی که وظیفه اتصال استخوان ران به استخوان ساق پا را دارند تشکیل شده است که عبارتند از :
- رباط صلیبی قدامی
رباط صلیبی قدامی در مرکز زانو واقع شده است و وظیفه کنترل حرکت و چرخش استخوان ساق پا به سمت جلو را بر عهده دارد.
- رباط صلیبی خلفی
این رباط نیز واقع در مرکز زانو می باشد و مسئولیت حرکت استخوان ساق پا به سمت عقب را عهده دار می باشد.
- رباط صلیبی داخلی
این رباط منجر به ایجاد ثبات در بخش داخلی زانو می شود.
- رباط صلیبی جانبی
این رباط نیز همانطور که از نامش پیداست ، مسئولیت برقراری ثبات در بخش خارجی زانو را عهده دار است.
علت پارگی رباط صلیبی
- آسیب دیدگی زانو
- اصابت ضربه به زانو
- پیچ خوردگی زانو
- پرش با زانوی خم
- تغییرات ناگهانی وزن
- ایست ناگاهانی در حین دویدن
- بیش از اندازه کشیده شدن زانو
علائم پارگی رباط صلیبی
با توجه به میزانی که زانو دچار کشیدگی شده است و همچنین میزان پارگی رباط صلیبی اتفاق افتاده است می توان درجه شدت علائم آسیب دیدگی رباط صلیبی را تعیین نمود که در ادامه هر یک از این درجات را تشریح می نماییم :
- درجه یک یا آسیب دیدگی خفیف رباط زانو
در این درجه ، علیرغم اینکه کشیدگی رباط به میزان جزئی بوده و پارگی رباط رخ نداده است ، مفصل دچار آسیب دیدگی یا تورم زیادی نمی شود. البته باید به این نکته توجه داشت که به هر حال به دلیل کشیدگی رباط زانو احتمال آسیب دیدگی مجدد زانو وجود دارد.
- درجه دو یا آسیب دیدگی متوسط رباط زانو
در این درجه ، بخشی از رباط دچار پارگی نسبی شده و در نتیجه زانو ورم کرده و کبود می شود. این درجه از آسیب دیدگی ، علائم دیگری از قبیل احساس درد در زانو در حین حرکت دادن زانو و احساس خالی شدن زانو را نیز به دنبال دارد.
- درجه سه یا آسیب دیدگی شدید
در این درجه ، آسیب دیدگی به صورت شدید بوده و قاعدتا پارگی کامل رباط رخ می دهد و علائمی نظیر تورم و در برخی موارد خونریزی زیر پوستی را در پی خواهد داشت. همچنین در این درجه از آسیب دیدگی ، مفصل دچار عدم ثبات و در نتیجه عدم تحمل وزن می شود.
نکتهای که بسیار در اینجا حائز اهمیت می باشد این است که در اغلب موارد پس از پارگی رباط درجه سه به دلیل پارگی اکثریت فیبرهای عصبی انتقال دهنده درد در هنگام پارگی رباط ، عمدتا دردی احساس نخواهد شد.
نحوه تشخیص پارگی رباط صلیبی در کرج
برای تشخیص میزان آسیب، پزشک مراحل زیر را انجام خواهد داد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:
زمان وقوع حادثه
بهترین متخصص طب فیزیکی کرج از شما خواهد پرسید، این اتفاق در کجا (در سفر، در ماشین یا هنگام ورزش) برای شما پیش آمده است. همچنین باید به این سوالات پاسخ دهید تا پزشک راحت تر آسیب شما را بررسی کند.
- هنگام آسیب زانوی شما خمیده بود، صاف بوده یا پیچ خورده بوده است؟
- شما پس از آسیب زانویتان چه احساسی داشتید؟
- چه نشانه ها و علائمی پس از آسیب زانوهایتان داشته اید؟
معاینات فیزیکی
برای بررسی بیشتر، متخصص طب فیزیکی از شما می خواهد، به پشت دراز کشیده و زانوی خود را خم کنید. سپس به قسمت بالایی ساق فشار وارد می کند و حرکت غیر طبیعی زانو در این بخش از معاینه، نشان دهنده آسیب به رباط صلیبی می باشد.یکی دیگر از معاینات برای تشخیص آسیب به رباط صلیبی این گونه است که پزشک پای شما را صاف می کند، اگر زانوی شما به سمت عقب کشیده شده باشد یعنی رباط پای شما آسیب دیده است.احتمالا پزشک با استفاده از دستگاه آرترومتر برای اندازه گیری سفتی رباط ، به پای شما فشار وارد کند. همچنین پزشک از شما می خواهد راه بروید و حرکت غیرعادی در راه رفتن، نشان دهنده آسیب رباط صلیبی می باشد.
تصویربرداری
با تصویر برداری پزشک به راحتی می تواند، اطلاعاتی از آسیب رباط صلیبی و محل شکستگی ها به طور دقیق به دست آورد و همچنین برای بررسی بیشتر و محل دقیق پارگی رباط صلیبی از شما می خواهد MRI انجام دهید. اگر صدمات مزمن باشد، پزشک برای ارزیابی دقیق تر به شما توصیه ی کند اسکن از استخوان های پایتان انجام دهید.
درمان خانگی آسیب رباط صلیبی
برای درمان اولیه رباط صلیبی، بهتر است موارد زیر را در منزل انجام دهید :
- از صدمات بیشتر به محل آسیب جلوگیری کنید
- پایتان را بدون حرکت نگه دارید
- از کمپرس یخ برای کاهش درد و تورم استفاده کنید
- زانو را به آرامی فشار دهید
- زانو را بالا نگه دارید
- از قرص های مسکن برای کاهش درد استفاده کنید
درمان غیرجراحی آسیب رباط صلیبی در کرج
- بعضی از آسیب های رباطی مانند صدمات حاد درجه یک یا دو وقتی که هیچ رباط دیگری آسیب ندیده باشد یا آسیب های مزمن که تشخیص می دهند که به رباط صلیبی آسیب وارد شده و هیچ علائمی ایجاد نمی کند، ممکن است نیاز به درمان جراحی نداشته باشد.
برخی آسیب های رباط صلیبی نیاز به فیزیوتراپی دارند و همچنین فیزیوتراپیست ورزش های خاصی به شما می دهد و آن ها به تقویت ماهیچه های اطراف زانو کمک می کند و باعث می شوند راحت تر راه بروید. ممکن است شما چندین بار در هفته به فیزیوتراپی رفته و از شما بخواهند بعضی از ورزش ها را در خانه انجام دهید. - توانبخشی توسط پزشک ممکن است با یا بدون جراحی باشد. توانبخشی برای بهبودی پارگی رباط صلیبی می تواند شامل موارد زیر باشد:
ابتدا از یک عصا برای راه رفتن استفاده کنید، سپس به تدریج با گذاشتن وزنه روی پا راه بروید. به طور موقت از زانو بند استفاده کنید که به ثبات بیشتر زانو کمک می کند. بعد از مدتی در استخر یا روی تردمیل پیاده روی انجام دهید و در ادامه از شما می خواهند تمرینات خاصی را برای تقویت پاهایتان انجام دهید.
جراحی رباط صلیبی
بیشتر مردم برای رفع پارگی رباط صلیبی نیاز به جراحی ندارند و درصورت آسیب سایر رباط های زانو ، امکان دارد برای درمان، نیاز به جراحی داشته باشند. افرادی که برای رفع صدمه های وارده بر رباط صلیبی شان نیازمند جراحی هستند و در ادامه به آن ها می پردازیم :
- صدمات رباط صلیبی که باعث شکستگی استخوان ها یا شلی آن ها شده است.
- آسیب هایی که بیش از یک رباط را درگیر کرده اند.
- ضعف مزمن رباط صلیبی که در ورزشکاران علائم خاصی ایجاد می کنند.
اگر رباط صلیبی شما پاره شده باشد، پزشک آن را بخیه نمی زند و به خودی خود این آسیب خوب نمی شود و مجدد امکان پارگی رباط وجود دارد. در عوض، پزشک رباط قدیمی و پاره شده را برمی دارد و آن را با بافت جدید جایگزین می کند و اگر استخوان شما شکسته شده باشد، پزشک آن را در جای خود پیچ و مهره خواهد کرد.
پیشگیری از پارگی رباط صلیبی
آموزش های مناسب و فعالیت های ورزشی می تواند ریسک پارگی رباط صلیبی را کاهش دهد مراجعه به یک متخصص طب فیزیکی می تواند به فرد در پیدا کردن عواملی که ریسک بروز این حادثه را کاهش می دهد کمک کند.
انجام دادن حرکات ورزشی که می تواند ماهیچه های ران و لگن و شکم را قوی کند.
حرکات ورزشی که می تواند به نیرومند شدن عضلات پا کمک کند.
سعی کنید به یکباره حجم و شدت حرکات ورزشی خود را افزایش نداده و به مرور این کار را انجام دهید. در نظر داشته باشید که این کار باید حتما خیلی آهسته و به مرور با تشخیص مربی انجام شود.
ازن تراپی در درمان پارگی رباط صلیبی
گاهی اوقات ممکن است که متخصص طب فیزیکی، تصمیم بگیرد که برای درمان و تسکین درد ناشی از عارضه مذکور از روش ازن تراپی استفاده کند. که بسیار تکنیک خوب و بدون عارضه ای است. زیرا می تواند گردش خون را در بافت آسیب دیده بهبود دهد ، التهاب را در آن ناحیه کنترل کرده و رباط های آسیب دیده را ترمیم کند و به این ترتیب روند بهبود را تسریع بخشد. میزان جلسات مورد نیاز ازن تراپی برای درمان هرفرد که دچار پارگی رباط صلیبی است، بستگی به نظر پزشک دارد .
در چه صورتی رباط صلیبی حتما نیازمند جراحی می باشد ؟
هنگامی که رباط صلیبی دچار آسیب شده باشد، ولی ثبات زانو برقرار باشد و فرد ورزشکار حرفه ای نباشد یا در فعالیت های روتین دچار هیچ مشکلی نشود، معمولا نیازی به جراحی وجود ندارد و تکنیک های درمانی دیگر جایگزین خواهد شد. اما در صورتی که رباط صلیبی به شدت پاره شده باشد و باعث ایجاد اختلال در پایداری زانو شود باید جراحی رباط صلیبی انجام شود.
سایر روش های کمک کننده در درمان پارگی رباط صلیبی
به صورت کلی درمان پاره شدن رباط صلیبی به ندرت نیاز به عمل جراحی دارد. معمولا به کمک راه های درمانی و توانبخشی ساده می توان این عارضه را بهبود بخشید و بیمار را به شرایط و وضعیت طبیعی پیش از آسیب دیدگی مفصل زانو باز گرداند. در طی این توانبخشی و روش های درمانی پارگی رباط صلیبی ، تلاش می شود تا درد و ورم ایجاد شده را کاهش داد ، توانایی حرکت کامل را به بیمار باز گرداند و قدرت و ثبات مفصل را بهبود بخشید تا در نهایت فرد بتوانید به فعالیت ها عادی زندگی باز گردد. در ادامه به برخی از این روش ها اشاره شده است :
دارو درمانی : یکی از بخش های بسیار مهم در برنامه مراقبتی بیماران ، کنترل درد است. به کمک تجویز داروهای مسکن تا حد زیادی می توان ناراحتی و درد ناشی از این عارضه را بهبود بخشید. همچنین ممکن است برای کمک به کاهش ورم و درد ناشی از آسیب دیدگی مفصل زانو نیاز به مصرف داروهای ضد التهاب باشد. البته دقت داشته باشید که مصرف دارو تنها درد و التهاب ناشی از این عارضه را کاهش داده و در درمان و ترمیم پارگی نقشی ندارد و لازم است در کنار روش های درمانی دیگر مورد استفاده قرار بگیرد.
بریس های زانو یا زانو بندها : می توان با توجه به نوع آسیب دیدگی ایجاد شده و علت پارگی رباط صلیبی از بریس های مخصوص برای حفاظت از زانو تا زمانی که پارگی ترمیم شود ، استفاده نمود. این بریس ها از یک مکانیزم لولا مانند برخوردار هستند و خم و راست شدن مفصل زانو را امکان پذیر می کنند اما اجازه حرکت مفصل زانو را به طرفین دیگر نمی دهند. ذکر این نکته لازم است که برای تمامی آسیب دیدگی های مربوط به رباط زانو نمی توان از زانو بندها استفاده نمود و باید با تجویز و صلاحدید پزشک مورد استفاده قرار بگیرد.
تبعات و نتایج عدم رسیدگی و عدم درمان به موقع پارگی رباط صلیبی
پارگی رباط صلیبی یکی از آسیب‌های شایع در زانو است که نیاز به درمان و رسیدگی به موقع دارد. اما در برخی موارد ، ممکن است افراد به دلایل مختلفی از جمله عدم شناسایی به موقع آسیب ، عدم دسترسی به مراکز درمانی ، یا تصمیم به عدم رسیدگی در زمان مناسب ، اقدام به درمان نکنند. در این صورت ، عواقب و نتایج مختلفی ممکن است بروز کند:
ضعف و ناتوانی زانو
عدم رسیدگی به پارگی رباط صلیبی می‌تواند منجر به ضعف عضلات محیطی زانو شود. این ضعف ممکن است باعث ناتوانی زانو در حفظ استحکام و پایداری آن شود و باعث محدودیت در حرکت و فعالیت‌های روزمره شود.
افزایش خطر آسیب‌های دیگر
زانویی که دچار پارگی رباط صلیبی شده و درمانی صورت نگرفته ، ممکن است به دلیل ضعف عضلات و عدم استحکام زانو ، بیشتر در معرض خطر آسیب‌های دیگری مانند پارگی رباط‌های دیگر ، زخم‌ها و شکستگی‌ها قرار بگیرد.
تضعیف عملکرد زانو
عدم رسیدگی به پارگی رباط صلیبی ممکن است منجر به تحلیل رفتن ، تضعیف عملکرد زانو و محدودیت در دامنه حرکتی شود ، از جمله کاهش پایداری و تحمل فشار ، محدودیت در حرکت و افزایش درد و عدم توانایی در استفاده از زانو.
نیاز به روش‌های درمانی پیچیده‌تر
در مواردی که پارگی رباط صلیبی برای مدت طولانی بدون درمان باقی بماند ، ممکن است نیاز به روش‌های درمانی پیچیده‌تری مانند جراحی و بازسازی رباط باشد.
افزایش عوارض بعدی
عدم رسیدگی به پارگی رباط صلیبی ممکن است عوارض بعدی جدی‌تری را نیز باعث شود ، از جمله آرتروز زانو (ساییدگی مفاصل زانو) ، ناتوانی دائمی در حرکت و عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره.
به طور کلی ، عدم رسیدگی به پارگی رباط صلیبی می‌تواند به مشکلات جدی و تضعیف عملکرد زانو منجر شود. بنابراین ، تشخیص زود هنگام و اقدام درمانی مناسب و به موقع بسیار حیاتی است و می تواند از عواقب بعدی جلوگیری کند و باعث بهبود سریعتری شود.