اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات ، انحراف یک طرفه یا جانبی ستون فقرات است که اغلب در سنین بزرگسالی نمود پیدا می کند. هرچند این مشکل در افرادی که به عارضه هایی همچون فلج مغزی و دیستروفی عضلانی دچار هستند ، به کرات دیده شده است، اما همچنان علت بروز این دسته از بیماری های اسکلتی عضلانی در دوران کودکی نامعلوم است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ادامه این مقاله از دکتر امیر فرزام پور ، متخصص طب فیزیکی خوب در کرج همراه باشید.
علائم اسکولیوز
افراد مبتلا به اسکولیوز، در حالت ایستاده بدنشان به یک سمت متمایل می شود. از دیگر علائم مربوط به آن ، می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
- کتف ، کمر و لگن نانتقارن
- برجستگی و برآمدگی تیغه یا استخوان یکی از شانه ها
- نمایان بودن دنده ها در یک سمت از بدن
موارد بالا ممکن است به بروز درد و گرفتگی در ناحیه تحتانی کمر و درد و بی حسی در پاها منجر شوند. همچنین به سبب فشارهای عضلانی فرد احساس کوفتگی می کند. برای تشخیص این مورد ، نیاز است تا به یک متخصص طب فیزیکی خوب در کرج مراجعه نمایید.
علل وقوع انحراف ستون فقرات
در برخی موارد، بروز اسکولیوز علل و دلایل کاملاً مشخصی دارد. متخصصان عارضه مذکور را در دو قسم ساختاری و غیر ساختاری تقسیم بندی کرده اند.
در اسکولیوزهای غیر ساختاری ، ستون فقرات عملکرد نرمال و طبیعی دارد اما ظاهر آن کج به نظر می رسد. این امر به سبب دلایل متعددی همچون بلندتر بودن یکی از پاها ، اسپاسم عضلات و التهاباتی مانند آپاندیسیت نمود پیدا می کند. چنانچه موارد ذکر شده بهبود یابند، انحراف ستون فقرات نیز رفع می شود. در اسکولیوزهای ساختاری انحراف و کجی ستون فقرات ثابت و برگشت ناپذیر می باشد. علت و فاکتورهای دخیل در بروز این عارضه عبارتند از :
- فلج مغزی
- دیستروفی عضلانی
- ناهنجاری های مادرزادی
- عفونت ها
- تومور
- عوامل ژنتیکی مانند سندرم مارفان و سندرم داون
شایان ذکر است که در بعضی موارد علل بروز انحراف ستون فقرات نامشخص است. این موارد در دسته اسکولیوز ایدیوپاتیک قرار می گیرند. در خصوص اسکولیوز ایدیوپاتیک می توان گفت که سوابق خانوادگی و ژنتیکی مربوط به این عارضه، ریسک بروز اسکولیوز را در فرد یا دیگر اعضای خانواده نیز بالا می برد. چنانچه خود یا یکی از فرزندانتان به این بیماری اسکلتی عضلانی دچار هستید ، لازم است سایر فرزندانتان مرتباً تحت نظر متخصص معاینه شوند.
درمان اسکولیوز در کرج
در راستای اتخاذ روند درمانی، فاکتورهای متعددی دخیل هستند که شدت انحراف ستون فقرات ، مهم ترین آن ها می باشد. در وهله اول هدف ، کنترل علائم ناشی از اسکولیوز و درمان آن به روش های غیر جراحی است ؛ خصوصاً در صورتی که فرد بیمار همچنان سن رشد و بلوغ خود را به طور کامل سپری نکرده باشد. به طور معمول در قدم اول روند درمانی ، فیزیوتراپی به همراه تمرینات و حرکات کششی انجام می شود. در صورت لزوم و صلاحدید متخصص طب فیزیکی خوب در کرج تغییراتی در برنامه غذایی فرد نیز اعمال می گردد. ورزش های تحمل وزن همانند پیاده روی از پوکی استخوان جلوگیری کرده و علائم ناشی از اسکولیوز را بهبود می بخشد. چنانچه عارضه اسکولیوز با پوکی استخوان همراه باشد ، با ساییده شدن استخوان ها ، انحراف ستون فقرات نیز تشدید می شود. بنابراین پروسه درمانی اتخاذ شده باید هر دو اختلال را مورد هدف قرار دهد. اگر با ادامه دادن روند درمانی ، درد همچنان احساس شود یا علائم اسکولیوز به حدی شدید باشند که حرکت شخص را محدود سازد ، روند جراحی گزینه بعدی برای درمان است.
استفاده از بریس
یکی دیگر از روندهای درمانی انحراف ستون فقرات در کرج ، استفاده از بریس می باشد. بریس ها در انواع مختلفی در دسترس هستند . بهترین متخصص طب فیزیکی کرج با توجه به مشخصه های بیمار همچون سن ، درجه انحنای ستون فقرات و سبک و شرایط کار و زندگی او ، یکی از انواع آن را برای بیمار تجویز می نماید. معمولاً این روند درمانی ، نتایج رضایت بخشی را به همراه دارد.
انواع بریس
مهاربندی که از ناحیه بالای ستون فقرات تا منطقه سرینی را پوشش می دهد ، TLSO نام دارد. این مدل بیشترین استفاده را در میان بیمارانی دارد که دچار انحراف ستون فقرات شده اند و از زیر بغل تا باسن را در بر می گیرد. مدل دیگری از بریس وجود دارد که از گردن تا باسن ادامه دارد و به آن CTLSO گفته می شود. اینکه این مهاربندها باید به صورت تمام وقت استفاده شوند و یا فقط هنگام استراحت ، به تشخیص بهترین متخصص بیماری های مفصلی در کرج وابسته است. در ادامه در مورد هر کدام توضیح داده ایم :
مهاربندهای دائمی یا فول تایم
- بریس Boston : در سال های اخیر ، میزان استفاده از این مدل بالاتر رفته است و این نوع مهاربند به شایع ترین آن مبدل شده است. این بریس از دسته TSLO محسوب شده و از زیر بغل تا ناحیه سرینی را تحت پوشش خود قرار می دهد. در این مدل به جای فلز ، از یک پلاستیک محکم اما سبک استفاده شده و زیر لباس پوشیده می شود. توجه داشته باشید که این مهاربند از پشت بسته خواهد شد ، به همین خاطر به تنهایی نمی توانید آن را بپوشید.
- بریس Wilmington : این نوع از مهاربند ، تفاوت زیادی با مدل قبلی ندارد ؛ چون از همان جنس ساخته شده است و باید آن را مثل یک ژاکت پوشید. تنها فرق این دو مدل این است که این بریس باید از جلو بسته شود.
- بریس Milwaukee : امروزه برای درمان انحراف ستون فقرات ، زیاد از این نوع استفاده نمی شود و در دسته CTLSO قرار می گیرد. این مهاربند از یک ساختار فلزی سفت تشکیل شده است و باید آن را روی لباس پوشید. به علت سایز ، وزن و ظاهر آن امروزه پزشکان دیگر آن را مورد استفاده قرار نمی دهند.